گل فشان ها (گل پاشان ، ناپك)
گل فشانها گازهاي پر فشار در حال فوراني هستندكه همراه آب ،خرده سنگها و گاهي اوقات نفت مايع از مجاري كه به سطح زمين راه پيدا كرده اند خارج مي شوند. معمولا گل فشانها در مناطقي گسترش مي يابند كه طبقات زير زميني از رسوبات تخريبي كم مقاوم و بهم ناپيوسته مثل سيلت و رس تشكيل شده باشند.
مطالعات XRD انجام گرفته روي گل فشانهاي منطقه چابهار كانيهاي كوارتز كلسيت ، كائولينيت ، مونت موريلونيت و ركتوليت را از جمله مهمترين كانيهاي موجود دراين گل فشانها مشخص كرده است.
به نظر ميرسد فرورانش پوسته اقيانوسي عمان به زير مكران عامل اصلي خروج گاز به همراه آب و گل از زير زمين باشد ، مي توان چنين فرض كرد كه عبور آبهاي سطحي از ميان طبقات رسوبي در منطقه مورد مطالعه قادر به حل كردن مواد و عناصر موجود در آنها مي باشد ، درنهايت خروج گازها از لايه هاي زيرين كمك موثري در انتقال اين مواد به سطح زمين به صورت گل فشان مي باشد. مطالعات ژئوشيميائي XRF,NAA نشان داده است كه اين گل فشانها فاقد مواد معدني مهم مي باشند، ولي آزمايش NAA وجود يك آنومالي نسبي عناصر گاليوم و نيز روبيديوم در آنها تائيد مي كند.
جاذبه های ژئوتوریستی:
از دیدگاه ژئوتوریستی منطقه دارای پتانسیل های بسیار زیادی است که در صورت شناسایی و معرفی آنها علاوه بر اینکه میتواند باعث جذب گردشگران زیادی به این منطقه شود میتواند یک گارگاه آموزشی و تحقیقاتی جامع برای محققین زمین شناسی ، جغرافیا ، مهندسین سواحل و سایر محققین مرتبط با علوم زمین باشد . در این مقاله به بررسی گوشه ای از این جاذبه ها می پردازیم
گِلفشان های چابهار :
. مهمترين اين گل‌فشان ها در 95 كيلومتري غرب بندر كنارك و در دشت كهير نرسيده به روستاي تنگ در زميني مسطح واقع شده و داراي سه تپه كوچك گل‌فشان است كه يكي از آنها شبيه آتشفشان و در حال حاضر فعال است و بقيه آنها نيز از چند سال قبل به صورت غيرفعال درآمده‌اند . در بلنداي اين تپه‌ها، دهانه‌هايي به قطر چند سانتي متر وجود دارد و از دهانه گل‌فشان كه در حال حاضر فعال است، به طور متناوب گل خاكستري رنگ خارج شده و به سوي دامنه‌ها سرازير مي‌شود. دوره تناوب اين پديده نادر و زيبا ده تا پانزده دقيقه است كه اين عمل با لرزش خاك همراه است و گاهي به هنگام خروج گل، صدايي همانند شليك تفنگ از آن به گوش ميرسد.گل‌فشان‌هاي ايران بيشتر در جلگه ساحلي درياي عمان بخصوص بلوچستان جنوبي تمركز دارند و بيشتر آنها در حال حاضر فعالند، اما فعاليت آنها در فصول مختلف از سالي به سال ديگر تغيير پيدا مي‌كند. اين پديده بطور عمده در فصول پرباران از جاذبه‌هاي نادر و ديدني استان به شمار مي‌رود. گل‌فشان‌ها در ميان بوميان ساكن استان سيستان و بلوچستان و هرمزگان به صورتهاي مختلفي تلفظ مي‌شود. مردم منطقه گواتر، جلگه دشتياري و شرق بلوچستان گل‌فشان را به لهجه محلي بوتن واهالي چابهار، كهير و زرآباد آن را گل پاشان و ناپك به معناي ناف زمين يا ناف دريا مي نامند و در بين ساكنان شرق استان هرمزگان نيز به آب باد معروف است.
کوه گل افشان (چشمه گل افشان بندر تنگ؛ چابهار(
يکي از ديدني هاي حيرت انگيز شهرستان چابهار، کوه هاي گِل افشان آن است که مهم ترين آنها در نقطه اي نزديک به کُنارک به نام بندر تَنگ قرار دارد. کوه گل افشان بندر تنگ با ارتفاع تقريبي 100 متر و قطر قاعده کمي بيش از 100 متر در فاصله حدود 100 کيلومتري شهرستان چابهار قرار دارد. اطراف اين کوه را بياباني وسيع فرا گرفته که ظاهرا اين بيابان نيز همچون خود کوه ماحصل اتفاقاتي درون زمين است. اطراف کوه به فاصله حدود 200 متر از کوه، چاله اي به عمق حدود 2 متر ايجاد شده که براي رسيدن به کوه بايد وارد اين چاله شد.
در پایان تصاویری از گل فشان "واد شیپ " در محدوده منطقه حفاظت شده گاندو که به موازات محور مواصلاتی دو راهی ریمدان بسمت مرز پاکستان واقع گردیده که توسط همکاران محیط زیست چابهار تهیه شده ، جهت اطلاع خوانندگان عزیز آورده شده است.
